Wprowadzenie do map topograficznych
Mapa topograficzna
Mapa topograficzna jest szczegółową mapą przedstawiającą rzeźbę terenu, a także inne cechy powierzchni Ziemi, takie jak rzeki, drogi, budynki i lasy. Charakteryzuje się zastosowaniem poziomic, które ilustrują zmiany wysokości terenu.
2. Poziomice – klucz do interpretacji
Poziomica
Poziomica to linia łącząca punkty o jednakowej wysokości nad poziomem morza. Różnica wysokości między sąsiednimi poziomicami (ekwidistancja) jest stała na danej mapie i zazwyczaj podana na legendzie.
Przykład
Na mapie z ekwidistancją 10 m, poziomica oznaczona cyfrą 100 m łączy wszystkie punkty o wysokości 100 m n.p.m.
Właściwości poziomic
• Poziomice nigdy się nie przecinają.
• Im bliżej siebie położone są poziomice, tym większe nachylenie terenu.
• Poziomice tworzące zamknięte krzywe oznaczają wzniesienie (pagórek) lub obniżenie (dolina).
• Poziomice równoległe wskazują na równinę.
• Poziomice z wypustkami (haczyki) wskazują kierunek spływu wody.
3. Interpretacja symboli na mapach topograficznych
Symbole kartograficzne
Symbole kartograficzne to graficzne przedstawienia obiektów geograficznych na mapie. Są one opisane w legendzie mapy.
Przykład
Symbole mogą przedstawiać: budynki (kwadraty, prostokąty), drogi (linie różnej grubości), rzeki (linie faliste), lasy (zielone pola), jeziora (niebieskie pola).
Legenda mapy
Legenda jest kluczem do zrozumienia symboli i oznaczeń użytych na mapie. Zawiera ona opis wszystkich symboli oraz skalę mapy.
4. Skala mapy
Skala mapy
Skala mapy określa proporcję między odległością na mapie a odległością w terenie. Może być wyrażona liczbowo (np. 1:50 000) lub graficznie (za pomocą kreski skalowej).
Przykład
Skala 1:50 000 oznacza, że 1 cm na mapie odpowiada 50 000 cm (500 m) w terenie.
5. Wyznaczanie wysokości i nachylenia terenu
Metody
Wysokość można odczytać bezpośrednio z poziomic lub za pomocą wysokościomierza. Nachylenie terenu można oszacować na podstawie gęstości poziomic: im bliżej siebie są poziomice, tym większe nachylenie.
6. Zastosowanie map topograficznych
Zastosowanie
Mapy topograficzne są wykorzystywane w wielu dziedzinach, m.in. w planowaniu przestrzennym, budownictwie, turystyce, geodezji i ochronie środowiska.
